Tìm Hiểu Nền Giáo Dục Chất Lượng Cao Tại Nhật Bản

Nền giáo dục ở Nhật Bản luôn được đánh giá cao bởi có phương pháp đào tạo chất lượng, Nhật Bản là một trong số những quốc gia phát triển trên thế giới có tỷ lệ người mù chữ thực tế bằng không và 72,5% số học sinh theo học lên tới bậc đại học, cao đẳng và trung cấp, một con số được ngang hàng với Mỹ và vượt trội hơn một số nước châu Âu. Điều này đã tạo cơ sở cho sự phát triển nền kinh tế và công nghiệp của đất nước Nhật Bản trong thời kỳ hiện đại ngày nay. Cùng Du Học Nhật Bản tìm hiểu về nền giáo dục chất lượng cao tại Nhật Bản qua bài viết dưới đây nhé!

Mục lục bài viết

Nền giáo dục Nhật Bản ở thời phong kiến

Trong thời kỳ phong kiến, ở những thị trấn và nhiều làng của Nhật Bản đã có những trường học được gọi là terakoya do có nhà chùa và các cơ sở khác tổ chức. Vào cuối thời kỳ ở chế độ phong kiến (cuối thế kỷ XIX), tỷ lệ số người được biết chữ đạt khoảng 40%, đây là một con số khá cao làm cho các người phương Tây tới Nhật Bản phải thấy ngạc nhiên. Đây sẽ là điểm khởi nguồn của hệ thống giáo dục.
Tuy vậy, cho đến Chiến tranh thế giới thứ hai, giáo dục bậc đại học ở Nhật Bản vẫn còn đang tồn tại như là công cụ để đào tạo một số nhỏ sinh viên để họ trở thành các viên chức cấp cao của chính phủ trung ương và có sự phân biệt về giới ở thời kỳ này còn đang rất nặng nề.

Nền giáo dục Nhật Bản trong thời chiến

Hệ thống giáo dục tại Nhật Bản hiện hành đã đang được thiết lập ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai vào giữa các năm 1947 và 1950, lấy hệ thống của Mỹ để làm kiểu mẫu. Nó bao gồm có 9 năm giáo dục bắt buộc (6 năm tiểu học và có 3 năm trung học cơ sở), tiếp theo đó là có 3 năm trung học phổ thông không bắt buộc và thêm 4 năm đại học.
Đã có các động thái nhằm hiện đại hoá về chương trình giảng dạy. Tỷ lệ về thanh niên cả nam lẫn nữ tiếp tục học lên bậc trung học phổ thông và bậc đại học sau khi đã kết thúc một chương trình giáo dục bắt buộc đã gia tăng. Trình độ chung của ngành giáo dục đã được cải thiện, nhưng đồng thời, có một số tác động tiêu cực đã nảy sinh do việc đã gia tăng số học sinh hoặc do có chế độ nghiêm ngặt của hệ thống giáo dục.
Trong số những vấn đề phát sinh, nghiêm trọng nhất vẫb có lẽ là vấn đề thi cử. Trong xã hội của hậu Minh Trị, sự phân biệt về giai cấp còn nặng nề hơn so với ngày nay rất nhiều, giáo dục được coi là con đường duy nhất dẫn tới cơ hội bình đẳng.

Trong thời kỳ sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai, thái độ này đã được gia tăng, tạo ra sự cạnh tranh rất quyết liệt để giành được các chỗ học trong những trường nổi tiếng. Khi đi xin việc làm, người ta thường sẽ có khuynh hướng chỉ đánh giá ứng các viên xin việc qua cái mác ở trường đại học người đó đã tốt nghiệp.
Nếu một ứng viên đã tốt nghiệp một trường đại học nổi tiếng với một thành tích chẳng có gì tốt đẹp cho lắm, người đó vẫn có thể sẽ dễ dàng xin việc hơn một sinh viên tốt nghiệp ở một trường đại học ít tiếng tăm, cho dù có một thành tích xuất sắc cỡ nào đi nữa. Chính vì thế, để xin được việc làm tốt ở các hãng lớn, các phụ huynh phải lo cho con em mình được vào học ở một trường trung học nổi tiếng. Cứ vậy, sự cạnh tranh thi cử đã lan dần xuống tới tiểu học.

Nhiều học sinh đã theo học tại những trường được gọi là trường dự bị hay còn gọi là trường luyện thi, hoặc theo học các giờ luyện thi do những giáo viên tư nhân dạy. Việc học thêm này đã được tiến hành sau hoặc ngoài giờ học chính khoá làm cho nhiều học sinh có rất ít thời gian để hoạt động vui chơi và giải trí. Đây là một mô hình nổi bật ở Nhật Bản hiện nay. Theo điều tra của Bộ Giáo dục Nhật Bản thì có khoảng 37% học sinh tiểu học và 76% học sinh trung học cơ sở và có 37% học sinh trung học phổ thông học tại những trường luyện thi.

>>> [Giải Đáp] Du Học Sinh Nên Đi Du Học Nhật Vào Tháng Mấy?

Điểm nổi bật của nền giáo dục Nhật Bản khiến toàn thế giới ngưỡng mộ

Có hệ thống giáo dục theo mô hình của phương Tây

Nhật Bản cũng giống như các quốc gia khác trong khu vực phía châu Á, chịu được sự ảnh hưởng mạnh mẽ về nền văn hóa, văn minh Trung Hoa. Nền giáo dục của Nhật Bản không thể nào bị tách ra khỏi các tư tưởng, triết lý của lý thuyết của Khổng giáo. Tuy vậy đặc điểm văn hóa của người Nhật là luôn biết tiếp thu các tinh hóa văn hóa bên ngoài và được áp dụng một cách phù hợp với nền văn hóa bản địa.
Người Nhật luôn tiếp thu song song cả nền văn hóa của Trung Hoa lẫn các tiến bộ văn minh phương Tây. Chính vì thế khi nhìn vào hệ thống giáo dục của Nhật Bản, bạn có thể thấy nội dung giảng dạy sẽ có sự kết hợp đông – tây và mô hình giáo dục được theo phương Tây mà cụ thể là mô hình của nước Mỹ. Với mô hình hệ thống giáo dục có 6 năm tiểu học, có 3 năm trung học cơ sở và 3 năm trung học phổ thông và có 4 năm đại học.

Trước đây ở thời phong kiến, chính quyền của Nhật Bản chỉ tập trung đầu tư và giáo dục cho tầng lớp quý tộc hay các võ sĩ, môi trường giáo dục cũng chưa được đưa tới mọi tầng lớp nhân dân. Nhưng từ thời Minh Trị cho tới nay, Nhật Bản đã quan tâm đầu tư giáo dục cho tất cả mọi người. Giáo dục được bắc buộc ở bậc tiểu học và trung học có cơ sở thông qua việc học sinh được tới trường miễn phí nhờ đó đã nâng cao tỷ lệ phổ cập giáo dục tại Nhật lên đếm 99,98% một tỷ lệ cao so với cả Mỹ hay các nước châu Âu. Ngay cả trẻ em bị khuyết tật cũng luôn được khuyến khích và tạo các điều kiện để những em được học tập và có giáo dục bình đẳng như mọi người.

Giáo dục hướng đến khoa học thực tiễn về đời sống

Đây chính là một điểm tiến bộ của nền giáo dục Nhật Bản. Chính phủ ở Nhật từ lâu đã xác định về giáo dục phải gắn liền với các lợi ích đời sống nhân dân vì thế các ngành đào tạo nghề tại Nhật đang được đánh giá rất cao.
Trong khu vực của giáo dục kỹ thuật – nghề nghiệp tại Nhật có đến 5 loại hình cơ sở đào tạo là: trường kỹ thuật, trường nông nghiệp và trường thương mại, trường hàng hải và cả trường bổ túc. Tất cả các mô hình đào tạo này sẽ luôn được gắn chặt với nơi sản xuất.

Học tập ở đây, những học viên không chỉ đang được đào tạo kiến thức chuyên sâu về khoa học công nghệ mà sẽ còn được rèn luyện về bản lĩnh vững vàng trước các tình huống sẵn sàng cho công việc sau này. Tuy thế, khi đến làm việc tại những xí nghiệp, nhiều người công nhân vẫn sẽ phải trải qua giai đoạn học nghề để hòa nhập với các công việc thực tế một cách từ từ.
Chính vì có thời kỳ học nghề tại nơi sản xuất sẽ giúp những hoc viên mới tốt nghiệp sẽ thích ứng với thế giới thực tế. Đây sẽ là quá trình tái đào tạo, có một nét độc đáo của những công ty, xí nghiệp Nhật Bản và cũng sẽ chính là điểm ưu việt trong việc công tác đào tạo của nước này.

Đầu tư về cơ sở vật chất và chất lượng giáo dục

Cơ sở vật chất dành cho nền giáo dục ở Nhật Bản đang được nâng lên khá đáng kể. Số trường học ở tất cả các bậc giáo dục đều được tăng cao đảm bảo về nhu cầu giáo dục đưa đến mọi tầng lớp nhân dân để đáp ứng tất cả nhu cầu học tập và sự nghiên cứu của người dân Nhật Bản cũng như của các du học sinh quốc tế.
Ngoài ra, để thích ứng đối với sự thay đổi nhanh chóng của một xã hội đang có định hướng thông tin và giáo dục ở nhà trường Nhật Bản cũng đã không ngừng được cải tiến. Máy tính đều được đưa vào nhà trường với sự phát triển của các phần mềm giáo dục đã làm tăng về hiệu quả dạy học, đồng thời nuôi dưỡng các phẩm chất cần thiết cho trẻ em khi bước vào một xã hội tương lai với các mạng lưới thông tin tinh vi.
Một điểm quan trọng nữa để Nhật Bản luôn có được chất lượng giảng dạy đạt chuẩn quốc tế như hiện nay đó chính là thành công của quá trình biên soạn về nội dung sách giáo khoa. Có sự chuẩn hóa cao độ về nội dung cũng như về tĩnh thực tiễn, học sinh Nhật Bản luôn đươc tiếp cận thông tin từ nhiều góc độ. Điều này sẽ giúp Nhật đào tạo được các nguồn nhân lực toàn diện. Học sinh Nhật Bản đi thi nhiều giải quốc tế luôn đạt thành tích cao đáng ngưỡng mộ.

So sánh nền giáo dục Nhật Bản và Việt Nam

So sánh về số bậc học, cấp học và số năm học

Hệ thống giáo dục ở Nhật Bản cũng tương đồng với Việt Nam khi đều có cấp học là Mẫu giáo, Tiểu học và Trung học, bậc Đại học và sau Đại học là (Thạc sĩ và Tiến sĩ) nhưng sau số năm học ở những cấp học lại khác nhau:

Bậc Mẫu giáo:

Ở Nhật Bản: có 2 năm học và độ tuổi sẽ từ 4 đến 6.
Ở Việt Nam: có 3 năm học, độ tuổi từ 3 đến 6.

Bậc Tiểu học:

Ở Nhật Bản: có 6 năm học, độ tuổi từ 6 đến 12.
Ở Việt Nam: có 5 năm học, độ tuổi từ 6 đến 11.

Bậc Trung học cơ sở:

Ở Nhật Bản: có 3 năm học, độ tuổi từ 12 đến 15.
Ở Việt Nam: có 4 năm học, độ tuổi từ 11 đến 15.

Bậc Trung học Phổ thông:

Ở Nhật Bản: 3 năm học, độ tuổi từ 15 đến 18.
Ở Việt Nam: 3 năm học, độ tuổi từ 15 đến 18.

Bậc Đại học:

Ở Nhật Bản: 5 năm học, độ tuổi từ 18 đến 23.
Ở Việt Nam: 4 năm học, độ tuổi từ 18 đến 22.

Bậc Sau Đại học:

Ở Nhật Bản: Gộp cả Thạc sĩ với Tiến sĩ là 4 năm học, độ tuổi từ 23 đến 27.
Ở Việt Nam: bậc Thạc sĩ là 2 năm học độ tuổi từ 22 đến 23, bậc Tiến sĩ 3 năm học độ tuổi từ 23 đến 27.

Về Giáo dục chuyên nghiệp: Cả Việt Nam và ở Nhật Bản gồm có Cao đẳng, Trung cấp nghề và Trung cấp chuyên nghiệp đào tạo 2 đến 3 năm. Học xong Trung học cơ sở, và không thi lên THPT có thể sẽ học lên giáo dục chuyên biệt.

Nền giáo dục ở Việt Nam và Nhật Bản

Ở Việt Nam và Nhật Bản đều sẽ được chú trọng về lễ phép, dạy trò ý thức trước rồi mới bắt đầu tiến hành dạy kiến thức nhưng do văn hóa ở 2 nước khác nhau nên cách dạy cũng sẽ khác nhau.

Nhật Bản: Chữ viết Nhật Bản là chữ hán tượng hình nên sẽ khó học với trẻ nhỏ nên Nhật ưu tiên sẽ không dạy chữ viết cho các trẻ từ mẫu giáo đến lớp 3. Chỉ dạy cho trẻ ý thức và thực hành như biết cảm ơn, xin lỗi và chào hỏi, cách tự mặc quần áo đến đeo cặp. Đến tận lớp 3 học sinh mới có về bài kiểm tra, ưu tiên dạy thực hành là nhiều hơn lý thuyết.
Việt Nam: Học sinh lớp 2 sẽ biết đọc viết chữ, đọc sách và xem báo, dù nhận thức chưa được hiểu. Trẻ mẫu giáo sẽ được dạy bảng chữ cái, vừa chơi và vừa học nhằm phát triển về thể lực, trí tuệ, và nhân cách. Bước lên từ lớp 1 học sinh sẽ có 2 kì kiểm tra lớn (giữa kì và cuối năm), bài kiểm tra nhỏ (kiểm tra miệng và kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết).

So sánh về các phương pháp giáo dục

Ở Việt Nam: Dạy và học không qua các tổ chức hoạt động học tập học sinh, sẽ chú trọng rèn luyện việc tự học cho học sinh, tăng cường việc học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác, kết hợp đánh giá của thầy giáo và tự đánh giá của cả trò.
Nhật Bản: sẽ đầu tư nhiều hơn về giáo dục nên có cơ sở vật chất, sách và thiết bị giáo dục, thư viện, và internet của họ cao hơn nước ta nên các phương pháp học tích cực của họ có phần hiệu quả hơn.

So sánh và đánh giá kết quả thành tích học tập

Nhật Bản: Người Nhật luôn coi trọng thành tích, và tính cạnh tranh hơn như công bố các điểm bài thi, xếp loại cao thấp trên phạm vi cho cả trường nghĩa là dán danh sách về điểm thi, xếp loại trước sân trường để toàn thể học sinh đều biết… Cách chấm bài với điểm tối ưu là 100 điểm
Việt Nam: Tại Việt Nam sẽ có 2 kì kiểm tra lớn đó là giữa kì và cuối năm, những bài kiểm tra nhỏ như kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút hay kiểm tra 1 tiết. Cách chấm bài là đúng hết sẽ đạt ở thăng điểm cao nhất là 10 điểm

Hy vọng bài viết trên sẽ mang lại thông tin hữu ích cho các bạn về nền giáo dục chất lượng cao của Nhật. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được biết thêm nhiều thông tin chi tiết hơn nhé!